Als gezondheidscoach stimuleert de logopedist bij zowel individuen als groepen bewustzijn en verantwoordelijkheid voor de eigen gezondheidssituatie ten behoeve van sociale participatie. Enerzijds betekent dat, dat de logopedist de individuele cliënt coacht in het versterken van ondersteuning vanuit de eigen omgeving en het nemen van regie over de eigen situatie. De logopedist stemt daarbij af op de individuele behoeften en mogelijkheden van de cliënt. Daarnaast is de logopedist (mede)verantwoordelijk voor het bevorderen van de gezondheidsvaardigheden van de cliënt. Anderzijds voert de logopedist als gezondheidscoach preventieactiviteiten uit zoals screenen en voorlichten van risicogroepen om problemen op te sporen en het ontstaan of verergeren van problemen te voorkomen. Een andere belangrijke taak van de gezondheidscoach is het bevorderen van de deskundigheid en effectiviteit van professionals (en vrijwilligers) in bijvoorbeeld kinderopvang, onderwijs, gezondheidszorg en bedrijfsleven door het aanbieden van (collectieve) voorlichting, training en coaching. Doel daarbij is het borgen van gedragsverandering bij de doelgroep met betrekking tot communiceren en slikken en degenen die de doelgroep begeleiden. In de brede sociale context van preventie profileert de logopedist zich als een innovatieve netwerker en gezondheidsvoorlichter binnen integrale samenwerkingsvormen.
Wat kenmerkt de logopedist in de rol van gezondheidscoach?
Kernhandelingen
- Inventariseren en creëren van voorwaarden en mogelijkheden voor optimale participatie van de individuele cliënt in diens eigen omgeving;
- De individuele cliënt stimuleren regie te nemen over de eigen gezondheidssituatie door diens gezondheidsvaardigheden te bevorderen;
- Delen van verantwoordelijkheden tussen cliënt en logopedist;
- Identificeren en selecteren van (potentiële) risicogroepen;
- Opsporen, inventariseren en analyseren van gezondheidsproblemen en risicofactoren;
- Selecteren, plannen en uitvoeren van preventieactiviteiten voor risicogroepen;
- Implementeren van maatregelen ten behoeve van blijvend gezond gedrag bij risicogroepen.
Niveaus
Niveau 1: Beginnend
In een simulatiesituatie, op indicatie en onder begeleiding van de opleider, voert de logopediestudent zowel activiteiten uit gericht op coaching van individuen als preventieactiviteiten bij een door de opleider geselecteerde casus met frequent voorkomende risico’s op enkelvoudige communicatieve of slikproblemen. De opleider stelt benodigde informatie beschikbaar, structureert de taakuitvoering, stelt uitvoeringscriteria op en geeft gedetailleerde uitvoeringsinstructies. De aanpak en het handelingsverloop is stapsgewijs en volgt protocollen en richtlijnen.
Niveau 2: Geoefend
In een simulatiesituatie of praktijksituatie voert de logopediestudent op indicatie - en onder leiding - van de opleider bij een geïdentificeerde en geselecteerde casus met betrekking tot (risico’s op) enkelvoudige communicatieve problemen of slikproblemen enerzijds activiteiten uit gericht op coaching van cliënten en anderzijds activiteiten met betrekking tot preventie. De student verzamelt (een deel van) de benodigde informatie zelf. De student werkt systematisch en planmatig en handelt op eigen initiatief volgens protocollen en richtlijnen bij de taakuitvoering. De student verantwoordt de gemaakte keuzes vanuit de perspectieven van de cliënt en de therapeut en evalueert - en reflecteert op - de taakuitvoering en het resultaat.
Niveau 3: Startbekwaam
De logopedist functioneert in een onbekende, veranderende praktijksituatie en indiceert, beslist en handelt zelfstandig bij het coachen van cliënten en preventieactiviteiten met betrekking tot (dreigende) communicatie- en slikproblemen en participatie van cliënten en cliëntgroepen. Daarbij is de logopedist in de rol van coach in staat om de regie aan de cliënt over te dragen en de verantwoordelijkheid over proces en resultaat met de cliënt te delen. De logopedist toont zich daarbij vaardig in het oplossen van complexe en onvoorspelbare problemen. De logopedist voert de gezondheid bevorderende activiteiten op efficiënte wijze binnen het afgesproken tijdsbestek uit en neemt verantwoordelijkheid voor het eigen handelen. Protocollen en richtlijnen worden als richtinggevend gehanteerd en de uitkomsten, effectiviteit en efficiëntie van de ondernomen preventieactiviteiten worden op systematische wijze geëvalueerd.
Voorbeelden van beroepsactiviteiten
- Samen met de cliënt inventariseren en creëren van voorwaarden en mogelijkheden voor optimale participatie;
- Voeren van coachgesprekken waarin de cliënt binnen zijn mogelijkheden de ruimte krijgt om verantwoordelijkheid en regie te (leren) nemen over de eigen gezondheidssituatie;
- Samen met de cliënt vaststellen van doelen, stappen, middelen en verantwoordelijkheidsverdeling om tot optimale participatie te komen;
- In het kader van directe toegankelijkheid herkennen en interpreteren van (medische) waarschuwingssignalen voor onderliggende pathologie, risicofactoren en (dreigende) communicatieve problemen of slikproblemen;
- Verwijzen naar andere disciplines;
- Herkennen en selecteren van bestaande en nieuwe groepen of personen met een verhoogd risico op het optreden van communicatieve problemen of slikproblemen;
- Opstellen van - of bijdragen aan - een (interprofessioneel) preventieplan dat aansluit bij de behoefte en de (dreigende) gezondheidsproblemen van de doelgroep;
- Bevorderen van het zelfmanagement van de doelgroep;
- Screenen van groepen of individuen op (dreigende) communicatieve problemen of slikproblemen;
- Geven van voorlichting aan risicogroepen en betrokken professionals over het voorkómen, verminderen en behandelen van (dreigende) communicatie of slikproblemen en over het beschermen en bevorderen van de gezondheid;
- Scholen, trainen en coachen van professionals en vrijwilligers in het kader van participatie en sociale participatie van cliënten en doelgroepen.